Motivasyon

Motivasyon, belirli ihtiyaçların karşılanması için faaliyetlerin başlatıldığı, yönlendirildiği ve devam ettirildiği süreç olarak tanımlanır. İnsan davranışının hemen hemen her alanında önemlidir. Davranışı belirli bir hedefe yönlendiren istekleri veya ihtiyaçları belirler. İhtiyaçlar beğenilme ihtiyacı gibi psikolojik olabileceği gibi açlık dürtüsünün giderilmesi gibi fizyolojik de olabilir.

Motivasyonla birey güdülenir, böylelikle bir hedefe ulaşmak için yönlenebilir. Psikologlar motivasyonun, refahı optimize etmek, fiziksel acıyı en aza indirmek ve zevki en üst düzeye çıkarmak için temel dürtülerden kaynaklanabileceğine inanmaktadır.

Yapılan araştırmalar duyguların da pek çok farklı açıdan motivasyonla ilişkili olduğunu göstermektedir. Duygunun kendisi başlı başına motive edici ya da engelleyici bir etkendir. Örneğin; birey başarısızlık kaygısı hissettiği bir işe hiç başlamayabilir ya da sevdiği işi yapan bir kişi mutluluk duygusuyla motivasyonunu yükselterek üretkenliğini ve yaşam doyumunu arttırabilir.

İçsel ve Dışsal Motivasyon

Davranışı belirleyen motivasyon içsel ya da dışsal kaynaklardan besleniyor olabilir. Dışsal motivasyon genellikle ödül ceza mekanizmasının tetiklenmesine bağlıdır. Sosyal ilişkiler, olay ve durumlar dışsal motivasyonun bağlam ve içeriğini oluşturur. İçsel motivasyon ise bireyin özünden beslenir ve doğası gereği daha tatmin edicidir. İçsel motivasyonla yönlenen davranışlar, toplumdan değil, görevin kendisinden gelen bir ilgi veya zevkle yönlendirilirler.

Motivasyonel güçlükler: Erteleme ve Kaçınma

Erteleme ve kaçınma en yaygın motivasyonel problemler arasında yer almaktadır. Seçilen davranış ile psikolojik ihtiyaçların karşılanması arasında yaşanacak bir çatışma uyumsuzluk yaratabilir ve bu da kaçınmaya veya ertelemeye neden olabilir. Motivasyon eksikliği; bir eylem veya göreve başlamakta zorlanma, bireyde tükenmişlik hissi, özgüven eksikliği ve hatta depresyona yol açabilir. Mükemmeliyetçi hedefler harekete geçmeyi güçleştirebilir ve bunun sonucunda kişi bitmek bilmeyen bir erteleme döngüsüyle karşı karşıya kalabilir.

Nereden Başlamalı?

Yapılandırılmış bir hedef belirlemek ilk adımdır. Gerçekçi bir hedef belirleyip, onu küçük parçalara ayırmak ve her küçük görevin sonunda süreci gözden geçirmek başarmış hissettirecek ve yorgunluk kaygısını azaltacaktır. Ufak ara hedefler motivasyonun artmasına yarar sağlar. Ayrıca sonuca değil, sürecin keyifli yanlarına odaklanmak bakış açısı değişikliği yaratarak ve eylemin kişinin gözünde büyümesine engel olabilir.

Kaynaklar

https://www.apa.org/science/about/psa/2018/06/motivation

https://www.betterhelp.com/advice/psychologists/how-do-psychologists-define-motivation/

https://www.psychologytoday.com/us/basics/motivation

lumenlearning.com/boundless-psychology/chapter/introduction-to-motivation/