Obsesif Kompulsif Bozukluk
Amerikan Psikiyatri Derneği’ne göre obsesif kompulsif bozukluk, ” insanların bir takım eylemleri gerçekleştirmeye (kompulsiyonlar) mecbur hissettiği, tekrarlayan ve istemsiz düşüncelere ya da hislere (obsesyonlar) sahip olduğu bir anksiyete bozukluğu” olarak açıklanmaktadır.
Sık rastlanan obsesif düşünceler arasında, kir veya hastalık bulaşması ve gerçekleşmiş eylemlerle ilgili şüpheler (kapının kilitlenip kilitlenmediğinden emin olunamaması gibi) yer alır. Yaygın kompulsiyonlar ise tekrarlayan temizlik veya yıkama, kontrol etme, tekrarlama ve istifleme bulunur. OKB geleneksel olarak bir anksiyete bozukluğu olarak kabul edilmekle birlikte, giderek artan bir şekilde ayrı bir tanı kategorisinde olduğu düşünülmektedir.
OKB ile baş etmekte olan kişinin gündelik hayatında ciddi aksaklıklar meydana gelebilir. Çünkü obsesif düşünceler ve bu düşünceleri rahatlatmak amacıyla ortaya çıkan kompulsiyonlar çok zaman alıcı olabilir. İstenmeyen bu rutinlerin engellenmesi ise büyük sıkıntı hissine neden olur ve kişi kendini durdurmakta zorlanır. Şiddetli durumlarda, ritüellerin sürekli tekrarlanması günü doldurabilir ve bu da normal bir rutini imkansız hale getirebilir. Kompulsiyonlar ilk anda endişeyi biraz rahatlatmış gibi görünse de, takıntı geri döner ve döngü tekrar tekrar tekrar eder.
OKB genellikle ergenlik çağında veya genç erişkinlik yıllarında başlar, ancak çocuklukta da başlayabilir. Semptomlar çoğu zaman kademeli olarak artar ve yaşam boyunca şiddeti değişiklik gösterir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedenleri ve Risk Faktörleri
- Genetik ve Biyolojik Faktörler: OKB’nin, vücudunuzun kendi doğal kimyasındaki veya beyin işlevlerindeki değişikliklerin bir sonucu olabileceği yönündeki araştırmalar devam etmektedir. OKB’nin genetik bir bileşeni de olabilir, ancak etkili genler henüz tanımlanmamıştır.
- Öğrenme: Obsesif düşünceler ve kompulsif davranışlar, aile üyelerini izleyerek veya zamanla dış dünyayla yaşanan etkileşimler sonucunda öğrenilebilir.
- Aile öyküsü: OKB semptomları gösteren ebeveynlere veya aile üyelerine sahip olmak OKB geliştirme riskini artırabilir.
- Stresli yaşam olayları: Travmatik veya stresli yaşam olayları, OKB’nin rahatsız edici düşünceleri, ritüelleri ve duygusal sıkıntı özelliğini tetikleyebilir.